Właściwie zbilansowana dieta jest bardzo ważna w dnie moczanowej. To coś więcej niż zwykły plan żywieniowy. To element leczenia, który zmniejsza ryzyko ataków, poprawia ogólny stan zdrowia, a przede wszystkim kontroluje i obniża stężenie kwasu moczowego – główną przyczynę choroby.

W dnie moczanowej ważnym elementem leczenia jest zmiana sposobu odżywiania, a więc włączenie produktów, które obniżają poziom kwasu moczowego oraz wykluczenie tych, które mogą podwyższać ten poziom i nasilić stan zapalny. Wniosek? Odpowiednio zaplanowana dieta moczanowa potrafi diametralnie odmienić codzienne funkcjonowanie i przywrócić radość z małych przyjemności. Spacer po parku? Zdecydowanie rekomendujemy, nawet ten długodystansowy, ponieważ bez bólu wszystko jest możliwe.

Czym jest dna moczanowa? Jakie są objawy?

Dna moczanowa, inaczej podagra lub skaza moczanowa, to choroba zapalna stawów o charakterze przewlekłym. Związana jest z nadmiarem kwasu moczowego we krwi, który przyczynia się do odkładania kryształów moczanu sodu w stawach, a nawet w tkankach narażonych na niedokrwienie, gdy stężenie kwasu w surowicy przekracza 6,8 mg/dl (hiperurykemia).

Warto podkreślić, że wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi jeszcze nie świadczy o dnie moczanowej. Ta przewlekła choroba zapalna ma miejsce wtedy, gdy nadmiar kwasu zapoczątkowuje łańcuch reakcji zapalnych, prowadząc do zapalenia stawów i stopniowego ich niszczenia wraz z innymi strukturami narządu ruchu. W przebiegu choroby stan zapalny najczęściej obejmuje duże palce u stóp.

Poznaj objawy dny moczanowej

Choroba charakteryzuje się różną intensywnością objawów. Nagłe ataki podagry, spowodowane nadmiernym spożyciem produktów bogatych w puryny (substancje zwiększające poziom kwasu moczowego we krwi), mogą przeplatać się z okresami całkowicie pozbawionymi uciążliwych symptomów.

Objawy choroby to przede wszystkim symptomy typowe dla stanu zapalnego:

• ból stawu – bardzo silny, pulsujący, pojawia się w nocy lub wczesnym rankiem,
• opuchlizna i zaczerwienienie,
• ograniczenie ruchomości stawu.
• wśród objawów ogólnych wymienia się podwyższoną temperaturę ciała i osłabienie.

Dlaczego dieta jest kluczowa w leczeniu dny moczanowej?

Dieta moczanowa, której założeniem jest modyfikacja żywienia, a przede wszystkim eliminacja produktów zawierających duże ilości puryn, uzupełnia leczenie farmakologiczne. Bez odpowiedniego stylu życia i zmiany nawyków żywieniowych, ryzyko nawrotów choroby byłoby wysokie.

Odpowiednie żywienie (np. dieta niskopurynowa lub dieta DASH) może zapobiegać atakom dny moczanowej, które często są wywołane przez błędy dietetyczne. Ponadto zbilansowana dieta:

• kontroluje poziom kwasu moczowego i zapobiega nawrotom ataków,
• redukuje masę ciała – otyłość i nadwaga podnoszą ryzyko wystąpienia dny moczanowej,
• zmniejsza stan zapalny i regeneruje stawy,
• poprawia ogólny stan zdrowia metabolicznego.

Poza dietą ważna jest profilaktyka zdrowotna, aktywność fizyczna oraz suplementacja, jeśli jest taka potrzeba.

Zasady diety ubogopurynowej

W leczeniu dny moczanowej stosuje się zwykle dietę ubogopurynową i dietę niskopurynową. Ich wspólnym mianownikiem jest ograniczenie spożycia puryn. O tym, gdzie występują puryny, powiemy sobie później.

Jeśli chodzi o posiłki:

• Twoje menu powinno być lekkostrawne.
• Podstawą jest odpowiednia technika przygotowywania posiłków: gotowanie na parze, gotowanie w dużej ilości wody, duszenie, pieczenie.
• Spożywaj 4-5 posiłków dziennie, co 3-4 godziny.
• Ostatni posiłek zjadaj około 3-4 godzin przed snem – pomoże to zapobiec gromadzeniu się nadmiernych ilości kwasu moczowego w nocy.
• Zwiększ ilość węglowodanów złożonych, które nie zawierają puryn.
• Ogranicz lub całkowicie wyeliminuj żywność podnoszącą poziom kwasu moczowego.

Pamiętaj – nawet jeśli dolegliwości bólowe ustępują, nowy sposób żywienia musi być kontynuowany.

Jakie produkty są zalecane w diecie przy dnie moczanowej?

Powiedzieliśmy sobie, że odpowiednio skomponowany jadłospis odgrywa kluczową rolę w profilaktyce oraz leczeniu dny moczanowej. Ważne, żeby wiedzieć, których produktów nie wolno jeść, a których wręcz przeciwnie – nie może zabraknąć w jadłospisie.

Zacznijmy od produktów zalecanych, które nie podwyższają stężenia kwasu moczowego we krwi, więc można je jeść przy dnie moczanowej. Wśród produktów dozwolonych znajdują się:

• Warzywa i owoce – powinny być podstawą codziennego menu, ponieważ zawarta w nich witamina C ma działanie przeciwzapalne i wspiera wydalanie kwasu moczowego z organizmu. Warto zaprzyjaźnić się z wiśniami, ponieważ redukują poziom kwasu moczowego i prozapalnego białka CRP, jak również z czereśniami, jabłkami i gruszkami. Do produktów akceptowalnych należą nasiona roślin strączkowych, mimo umiarkowanej ilości puryn.
• Chudy nabiał oraz chude produkty mleczne – minimalizują ryzyko wystąpienia ataków zapalenia stawów, pod warunkiem, że są naturalne i niesłodzone.
• Produkty zbożowe – produkty pełnoziarniste, takie jak kasze, brązowy ryż, makaron razowy.
• Tłuszcze roślinne i białko – produkty zalecane to oliwa z oliwek, olej rzepakowy lub lniany, orzechy włoskie i laskowe, ziarna słonecznika, ryby chude, jaja, tofu.
• Węglowodany złożone – są ważnym składnikiem diety osób chorujących na podagrę. Oprócz produktów pełnoziarnistych, które zawierają błonnik pokarmowy, warto wybierać brokuły, dynię i buraki – nie podnoszą poziomu kwasu moczowego.
• Witamina D – osoby z dną moczanową powinny zadbać również o witaminę D. Jej odpowiedni poziom w organizmie może łagodzić objawy choroby i wspierać regenerację stawów. Jeśli chodzi o suplementację witaminy D, warto skonsultować się z dietetykiem Foodify.

Jakie produkty należy unikać?

W diecie moczanowej ważne jest nie tylko to, co jeść, ale również to, czego nie jeść. Produkty zabronione zwiększają ryzyko ataków dny poprzez podnoszenie poziomu kwasu moczowego, a należą do nich:

• Produkty bogate w puryny – podroby, jak np. wątróbka, mięso (zwłaszcza tłuste, wołowina, baranina, wieprzowina oraz przetworzone), zupy gotowane na mięsie lub kościach, ryby i owoce morza, zwłaszcza małże i krewetki.
• Alkohol – jest bardzo wysokopurynowy, a jako silny czynnik wywołujący ataki dny jest ściśle zakazany.

Do produktów niewskazanych, które powinny być znacząco ograniczone, należą:

• Tłuszcze nasycone – smalec, masło (w nadmiarze). Najlepiej zastąp je tłuszczami nienasyconymi.
• Cukry proste i fruktoza, które podnoszą produkcję kwasu moczowego, a więc słodycze, cukier, ciasta, dosładzane soki, napoje gazowane.

Pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu

Regularne nawadnianie organizmu pomaga zmniejszyć ryzyko ataków podagry oraz poprawia ogólny stan zdrowia stawów, ale czy wiesz, że odpowiednie nawodnienie wspomaga wydalanie nadmiaru kwasu moczowego z organizmu? Zadbaj więc o spożywanie dużej ilości płynów (około 2-3 litrów dziennie). Podstawą jest oczywiście woda, ale możesz również wybierać naturalne napoje, dbając o to, aby nie były słodzone.